Het graf van Anna Maria Achenrainer in Mühlau

Begraafplaatsen zijn plaatsen van rouw, afscheid en herdenking. Maar het zijn ook plaatsen van rust, van contemplatie. Wandelen tussen de graven, plaatsnemen op een bankje - dat doe ik steeds weer graag. Begraafplaatsen, graven vertellen ons veel als we opletten. Sommige graven zijn zo speciaal dat we ze nooit vergeten. Een van die graven is dat van Anna Maria Achenrainer.

Ik kwam het tegen tijdens mijn onderzoek voor het boek"111 plaatsen in Innsbruck die je gezien moet hebben". Een vriend vertelde me over een heel bijzonder graf op de Nieuwe Begraafplaats in Mühlau. Nee, ik heb het niet over Georg Trakl! Ik treed vaak in zijn voetsporen. Maar in dit geval gaat het niet over de beroemde dichter, maar over de nu vergeten schrijfster Anna Maria Achenrainer (1909-1972). Ze nam letterlijk haar boeken mee in haar graf

Juist gelezen: niet in, maar op het graf. In plaats van een smeedijzeren kruis, verschijnen de titels van haar boeken. Achenrainer werd in 1909 geboren in Pfunds in de Boven-Innvallei en had een moeilijke jeugd. Na de dood van haar vader, die in de Eerste Wereldoorlog was omgekomen, bracht het meisje enkele jaren door in een weeshuis in Scharnitz. Ze ging naar de lerarenopleiding in Innsbruck en nam een baan op het postkantoor.
Tegelijkertijd begon Achenrainer verhalen en gedichten te schrijven, waarvan er enkele verschenen in kranten als de Tiroler Volksbote of de Tiroler Anzeiger - en natuurlijk ook in boekvorm.

De auteur was actief betrokken bij het culturele leven in Innsbruck. Zij was stichtend lid van de auteursvereniging Turmbund en nam deel aan de in 1950 opgerichte Oostenrijkse Jeugdcultuurweken. In datzelfde jaar kreeg zij de erkenningsprijs van de Oostenrijkse staatsprijs voor haar dichtbundel "Appassionata".

"De Tiroolse dichteres Anna Maria Achenrainer is eindelijk, als totaalbeeld, al aangenaam boven het gemiddelde, een belangrijke aanwinst voor de nieuwe Oostenrijkse poëzie", aldus het tijdschrift De groef over de gedichtenbundel. Ondanks haar bekendheid en publieke erkenning - de provincie Tirol eerde Achenrainer in 1970 met het Kruis van Verdienste - is de schrijfster vandaag de dag bijna vergeten.

Het grootste deel van haar nalatenschap ligt slapend in het Onderzoeksinstituut voor het Brenner-archief, in bruikleen van het Tiroolse Landesmuseum Ferdinandeum, dat ook een collectie heeft. Wie haar boeken doorbladert, stuit vaak op een soort Arcadië, een getransfigureerd beeld van het plattelandsleven en een mystificatie van het Tiroolse cultuurlandschap.
Achenrainer put graag uit de oude Griekse, oude Egyptische en Indiase mythologie. Zij staat sceptisch tegenover technologie, vooruitgang en moderniteit. Waarschijnlijk een van de redenen waarom bijna niemand meer naar Achenrainer's werken grijpt. Thema's en vorm waren na de tweede wereldoorlog al achterhaald. De mensen dorstten naar iets nieuws, naar een nieuw begin.

Maar hoe je Achenrainer's gedichten ook beoordeelt, haar proza, haar graf is gewoon prachtig - vind ik. Het getuigt van haar diepe liefde voor literatuur, van haar gehechtheid aan haar eigen werk. Telkens als ik over het Nieuwe Kerkhof in Mühlau wandel, kom ik bij haar en haar boeken, pluk bladeren van de grafsteen en veeg het gebladerte opzij.
De begraafplaats is gemakkelijk te vinden als je weet waar hij is: Sectie B, ten zuidwesten van de kerkhof kapel. De kapel is, net als het hele terrein, een beschermd gebouw. De begraafplaats werd in 1926 aangelegd volgens de plannen van Wilhelm Stigler. De architect speelde helaas een roemloze rol tijdens de Tweede Wereldoorlog door overtuigd nationaal-socialist te worden.

Niettemin is hij verantwoordelijk voor enkele zeer opmerkelijke gebouwen in Innsbruck, waaronder de voormalige "Auto-garage" aan de Haller Straße, die ook in de jaren 1920 werd gebouwd. Het gebouw schuin tegenover de Dollinger Inn op de oprit naar Mühlau wordt nu gebruikt door de brandweer en de waterreddingsdienst.

De Nieuwe Mühlau begraafplaats is ook erg indrukwekkend. Idyllisch gelegen, met oude schaduwrijke bomen, een afgezonderde devotionele plaats. Vanaf hier heeft u een prachtig uitzicht op de Mühlau kerk en het oude kerkhof - altijd een omweg waard! -van het dorp Mühlau zelf en van Innsbruck.

Anna Maria Achenrainer is hier in het beste gezelschap. Geen drie stappen naast haar rusten Ludwig von Ficker, de oprichter van het tijdschrift Der Brenner, en de beroemde Georg Trakl. De schilder Wilfried Kirschl ligt begraven in de rij voor haar.
En wie met open ogen rondwandelt, komt nog andere namen tegen die belangrijk zijn voor het Tiroolse culturele leven - zoals die van de schilderes Gerhild Diesner of de schrijvers Carl Dallago en Josef Leitgeb.

Overigens combineer ik een bezoek aan het kerkhof van Mühlau graag met een wandeling naar de biotoop van Fuchsloch en via de Schillerweg en de Psenner-Steg terug naar de stad. Natuurlijk zijn ook de busverbindingen uitstekend (lijn A, 501, 503, halte Mühlenweg)!

Alle foto's: © Susanne Gurschler

Als u meer wilt weten over het literaire Innsbruck, raad ik u de online encyclopedie Literaturtirol aan. Ook geweldig is "Innsbruck. Ein literarischer Stadtführer" door Iris Kathan en Christiane Oberthanner, uitgegeven door Haymon Verlag. En natuurlijk beveel ik iedereen mijn "111 plaatsen in Innsbruck die je gezien moet hebben" (Emons Verlag) aan. Naast enkele andere literaire lekkernijen en kerkhofspecialiteiten zijn er in Innsbruck nog vele, vele andere prachtige plaatsen te ontdekken in en met de stad.

Alle begraafplaatsen in de stad Innsbruck zijn hier opgenomen. Als u op zoek bent naar een specifieke grafsite, dan vindt u die hier. Meer informatie over kerken, kloosters, kapellen en andere heilige plaatsen is te vinden op innsbruck.info