Vier skispringen en de droom van het vliegen

Onze Bergisel skischans is elk jaar het middelpunt van de wintersportwereld. Dit jaar zijn er twee verjaardagen te vieren: precies 95 jaar lang hebben waaghalzen zich op twee planken op de Tiroolse berg van het lot geworpen. En dat doen ze al 70 jaar in het kader van het Four Hills Tournament. De domper: in 2022 zal het Bergisel Springtoernooi zonder toeschouwers moeten plaatsvinden.

De openingsceremonie van de eerste Olympische Spelen van Innsbruck op 29 januari 1964, inclusief het ontsteken van de Olympische vlam in het toen nieuwe Bergisel Stadion, staat diep in mijn geheugen gegrift. Het vuur werd ceremonieel aangestoken door het rolmodel uit mijn jeugd, Josl Rieder, de wereldkampioen slalom van 1958. De skischans was net opgeknapt, het legendarische Bergisel Stadion was zelfs berekend op 55.000 bezoekers. De Tiroolse berg van het noodlot - het toneel van de Slag bij Bergisel - werd een arena van sportieve strijd.

Er schiet me een verhaal te binnen dat ik kort wil vertellen. Vooral omdat dit verhaal uit 1976 vervolgens een impact had op Innsbruck. Samen met mijn toenmalige huisgenoot, de huidige Treibhaus-impresario Norbert Pleifer, bezocht ik tijdens de Olympische Spelen van 1976 de oefenschansen voor de wedstrijd op de grote heuvel. Kijkend naar de Italiaanse springers - die we ondanks hun nogal saaie sprongen luid en uitzinnig toejuichten - rijpte een idee. Wat zou er gebeuren als er een podium werd ingebouwd in de springschans van K-Punkt, vroegen wij ons af? Een schitterende openlucht arena zou klaar zijn. Op dat moment dachten we aan de Rolling Stones, maar we hadden niet het nodige kleingeld in de orde van 600.000 shilling. Een paar jaar later, in 1986, bracht Norbert zijn idee in de praktijk en bracht Italië weer in het spel: hij vulde het publiek met de Italiaanse rockdiva Gianna Nannini. Een werkelijk legendarisch concert, dat werd gevolgd door nog meer openluchtconcerten.

in 1999 schreef de stad Innsbruck in het kader van een internationale deskundigenprocedure een aanbesteding uit voor de wederopbouw van de installatie en de springschans. Zes gerenommeerde binnen- en buitenlandse architecten werden uitgenodigd om hun concept voor de renovatie voor te stellen. Voor het 50e Vierheuvelen Toernooi in 2002 werd de heuvel opgeblazen, herbouwd en bedekt met matten om zomerspringen mogelijk te maken.

Met de wederopbouw van de skischans veranderde ook het silhouet van onze stad op een blijvende en, in mijn ogen, uiterst positieve manier. De architecte Zaha Hadid, die belast was met de planning en de nieuwbouw, creëerde in elk geval een bekroonde inlooptoren die sindsdien een icoon van het skispringen is geworden.

Het is geen wonder dat skispringen al vroeg populair werd in Innsbruck. Er zijn veel steile hellingen in dit land. in die tijd organiseerden de "wilde honden" jaarlijks in het late voorjaar een springwedstrijd op de Seegrube - de aanloop en de sprong waren toen al van een bergbeklimmende moeilijkheidsgraad. Maar in Bergisel was het precies 95 jaar geleden, op 23 januari 1927, dat skiërs het luchtruim kozen. Bij de openingssprong vestigde een zekere H. Mayerl het eerste schansrecord met 47,5 meter.

Het idee voor het 'Vierheuvelen-toernooi' van vandaag werd geboren in de Seegrube in Innsbruck. Na de oorlog hadden de officials van het skispringen al nagedacht over een evenement dat in Oostenrijk en Duitsland zou plaatsvinden. Het nachtelijke schansspringen (!) op 17 mei 1952 in de Seegrube bracht de doorbraak: na lange en soms moeizame discussies werden de officials het eens over een organisatieplan voor een "Duits-Oostenrijks schanssprongtoernooi".

De Nieuwjaarsjumping in Garmisch-Partenkirchen in 1953 was het begin van een reeks evenementen die sindsdien tienduizenden fans jaar na jaar in de ban heeft gehouden. En niet alleen in Duitsland en Oostenrijk. De eerste eindwinnaar was een Oostenrijker die in 1936 voor het eerst 100 meter van een skischans had gevlogen: de legendarische Sepp "Buwi" Bradl. Hij won op de Bergisel met sprongen van 72 en 73,5 meter.

Terwijl in de vierde tour in 1955/56 een springruiter die de avond tevoren had gedronken nog kon winnen - het was een hard drinkende Finse veteraan genaamd Silvenoinen - is dit vandaag nauwelijks denkbaar. Jumpers en organisatoren hebben een snelle ontwikkeling naar professionalisme doorgemaakt. De truien met bubbelhoeden en coltruien zijn museumstukken. Hetzelfde geldt voor de springstijl waarbij de stoutmoedige vliegers hun handen uitstrekten om verder te springen. En de ooit houten toren van Bergisel heeft plaatsgemaakt voor een architectonisch kunstwerk.

Een man die de ontwikkeling van het skispringen op de Bergisel al 40 jaar actief volgt, is de voorzitter van de sportclub Innsbruck Bergisel, Alfons Schranz. Na 20 jaar aan het hoofd van het organisatiecomité te hebben gestaan, wordt het springtoernooi op 4 januari 2022 in Innsbruck zijn laatste hoofdopdracht, waarbij hij in totaal 160 vrijwilligers en clubleden virtueel zal aansturen. Het gaat er immers niet alleen om gedurende twee dagen zo goed mogelijke zorg en ondersteuning te bieden aan ongeveer 500 mensen. Zo groot is het Four Hills Tournament. Maar de optimale conditie van de heuvel is net zo belangrijk.

Ik wilde van Alfons Schranz weten wat de onoverkomelijkheden van zo'n sprong zijn. "Gewoon het weer en de wind," zegt hij. Om ervoor te zorgen dat er voldoende sneeuw is om het parcours te prepareren, heeft de sportclub al jaren een overeenkomst met de gemeente Schmirn. Vanwege de schaduwrijke ligging en de temperatuur wordt sneeuw geproduceerd en met een sneeuwkanon in de wijk Ladins aldaar afgezet, vanwaar het per vrachtwagen naar Innsbruck wordt vervoerd om daar zo nodig te worden voorbewerkt. "We hebben ongeveer 3.000 kubieke meter nodig," zegt Schranz. "We kunnen het nergens vandaan halen, want de sneeuw mag geen stenen bevatten, hoe klein ook." De atletiekbaan daarentegen is gemaakt van "Innsbruck-ijs", dat vrijwel als afval overblijft wanneer het ijsoppervlak van het Olympisch stadion wordt gepolijst.

Om in de toekomst nog beter tegen de wind bestand te zijn - er is al een paar jaar een "windnet" - wordt er gewerkt aan een schijnwerperinstallatie. Door het gebruik ervan zal het in de toekomst mogelijk zijn het evenement later dan 13.30 uur te laten beginnen. Wat verschillende voordelen met zich meebrengt. "Het is niet voor niets dat de sprongen op de andere heuvels om 16:00 uur in de schijnwerpers beginnen," zegt Schranz. "Dus een moment van de dag waarop er nauwelijks wind is, die immers een gebeurtenis enorm kan beïnvloeden, zoals we weten." En dan zouden er ook nog de TV kijkers zijn. "Het is duidelijk dat als de Bergisel Jumping later begint, alleen al in Duitsland een miljoen extra kijkers gemotiveerd zullen zijn om naar het springen te kijken.

De Bergisel Jumping is een schitterend eerste hoogtepunt van het Tiroolse sportjaar. De TV-waarderingen in Duitsland en Oostenrijk, maar vooral in Noorwegen en Polen, bereiken piekwaarden in de zogenaamde "marktaandelen". Als je vandaag een toeristisch promotie-evenement voor Innsbruck zou moeten uitvinden, zou het zeker dit skispring evenement zijn. Gedurende bijna twee uur worden beelden van onze stad en de bergen wereldwijd uitgezonden, waardoor mensen onze stad willen bezoeken. Ongeveer 80 procent van de 200.000 bezoekers aan de inlooptoren zegt naar Innsbruck te zijn gekomen vanwege het skispringen.

De sportvereniging Bergisel bestaat uit de wintersportvereniging Innsbruck, de sportvereniging Tirol, de skivereniging Innsbruck en de gymnastiekvereniging Innsbruck, die in hun afdelingen zeer succesvol jeugdwerk verrichten. "En dat is waar de inkomsten van het springen van pas komen," zegt Schranz.

Mijn tip voor alle Innsbruck liefhebbers: Als u meer wilt weten over het begin van het skispringen in Innsbruck, moet u een prachtig historisch internetplatform bezoeken. Het is zeker een van de beste in zijn soort. Het is de website van het stadsarchief van Innsbruck "Innsbruck herinnert zich", die de geschiedenis van de wintersport in Innsbruck in zeer leesbare verhalen weergeeft.

Tegelijkertijd wil ik het Stadsarchief bedanken dat ik de historische foto van het schansspringen in mijn blogpost mocht gebruiken.

Verhalen over de Bergisel hier op de Innsbruck Blog zijn van mijn collega Vil Joda, die hier de legendarische Eddie the Eagle ontmoette. Danijel was er live bij op de Bergisel Jumping 2020 en maakte spectaculaire foto's. En Lea neemt een kijkje achter de schermen met de glazenwasser op de Bergisel skischans.